Tuesday, December 14, 2010

វិធីតែងឃ្លោងបារាំង

លោកនូ ហាច 

ស្រាវជ្រាវដោយ Tararith

បាទនៃឃ្លោងមានច្រើនបែប  ប៉ុន្តែមានតែ៣បែបទេ ដែលគេចូលចិត្ត
ប្រើជាងគេ គឺបាទមាន៨ព្យាង្គ មាន១០ព្យាង្គ នឹងមាន១២ព្យាង្គ។ ក្នុង
គាថានីមួយៗ មាន២បាទឡើងរហូតដល់១២បាទ។ គេនិយមប្រើជាង
គេគាថា ដែលមាន៤បាទ។​ មានកាព្យខ្លះឥតបានចែកជាគាថាទេ។
ចុងចួននៃឃ្លោងបារាំងមាននៅតែត្រង់កន្ទុយបាទប៉ុណ្ណោះ។ នៅក្នុង
បាទ១០ ព្យាង្គ និងបាទ១២ព្យាង្គ មានកម្រិតម្យ៉ាងជា ភាសាបារាំង
ហៅថាសេហ្សួរ  (cesure)។ កំរិតនេះឃាំងបំបែកបាទជាពីរផ្នែក។ ក្នុងផ្នែកនីមួយៗត្រូវមាន ព្យាង្គគ្រប់​ចំនួន ហើយកុំឲ្យមានសព្ទឯណា​ ដែលមានព្យាង្គពីពីរឡើងទៅនោះ នៅជាស្ពានចំឡងពីផ្នែកទីមួយ ទៅផ្នែកទីពីរឡើយ។

បាទ១០ព្យាង្គត្រូវមានកម្រិតនោះត្រឹមព្យាង្គទី៤​ (មានអ្នកនិពន្ធខ្លះប្រើ
កម្រិតនោះ ត្រឹមព្យាង្គទី៥)ឯបាទ១២ព្យាង្គវិញ ត្រូវមានកម្រិតនោះ​ចំពាក់កណ្តាលស្មោះ គឺ ត្រឹមព្យាង្គទី៦ជានិច្ច​ (អធិប្បាយនេះតាមក្បួន ពួកក្លាស់ស៊ិក, រ៉ូមង់ទិក និងប៉ារ ណាស់​ស៊្យាង។ មានចិន្តកវីជំនាន់
ឯក្រោយខ្លះ ហ៊ាន រំលោភលើតម្រានេះម្តងៗដែរ)។

ដើម្បីបំភ្លឺកម្រិតសេហ្សួរនេះ ខ្ញុំសូមលើកឧទាហរណ៏ខាងក្រោមនេះ
មកបំភ្លឺ​៖
  ២ ៨​​​​ ៩​​ ១០ ១១ ១២    
វាយោដែលបក់ជូនរំភើយពិដោរផ្កា​ស្រ​​​ឡិត។
បាទនេះខុសនឹងកម្រិតសេហ្សួរព្រោះសព្ទរំភើយមានពីរព្យាង្គគឺ​​​​​​រំ១ 
ភើយ១។ ដូច្នេះ តោងសព្ទនេះនៅក្នុងផ្នែកទី១ ទី២ ទាំងមូល​ទើបបាន​​​
ត្រឹមត្រូវ។ បើប្រសិន​ជាខ្ញុំសសេរ​​៖
១ ២ ៣ ៤ ៥ ៦ ៧ ៨​​​​ ៩​ ១០ ១១​ ១២​    វាយោដែលផាត់រំភើយពិ​​ដោរ
នៃផ្កាស្រ​​ឡិត ដូច្នេះវិញ បាទរបស់ខ្ញុំ ក៏បានពេញលក្ខខ័ណ្ឌបរិបូណ៌ តាមកម្រិតសេហ្សួរ។ ឯបាទ៨ព្យាង្គ គ្មានកម្រិតសេហ្សួរទេ។ មុននឹង
បញ្ចប់ ខ្ញុំសូមជូនសព្ទ័ដែល បាន​សន្មត់ប្រើក្នុងការពន្យល់នេះ ចំពោះ អ្នកដែលចេះភាសា បារាំង៖
ព្យាង្គ(pied), បាទ(vers), ចុងចួន(rime), គាថា(strophe), ឃ្លោង
(poesie), កាព្យ(poeme)

ទីបំផុតនេះ ខ្ញុំសូមជូនកាព្យមួយ បែបមាននាមថាសុណ្ណេ sonnet 
ក្នុង​ភាសាបារាំង។ កាព្យនេះ មាន ៤គាថា, គាថាទី១ និងទី២ មាន៤-
បាទ ហើយ​តម្រៀបចុងចួនដូច្នេះ៖
ក, ខ, ខ, ក, - ក, ខ, ខ, ក។គាថាទី៣ និងទី៤ មាន៣ឃ្លា៖ គ, គ,ឃ - 
ង, ឃ, ង។ គេអាចផ្លាស់គាថាទី៤ តម្រើបចុងចួនច្នេះវិញក៏បាន៖ 
ង, ង, ឃ។
 ​                                លលក
ថ្ងៃត្រង់។ វាលស្រែក្តៅដូច ជាភ្នក់ភ្លើងមួយយ៉ាងធំ,
ព្រះអាទិត្យចិត្តឃោរឃៅកំឡោចស្មៅ និងកញ្ជ្រាំង
ចំហាយខ្យល់បក់ភិបៗ លើទឹកល្អក់នៃត្រពាំង
ដែលមានកុកសំគមមួយ ចាប់កំពិសដោយសំងំ។
សត្វនានាស្ងាត់មាត់ជ្រៀប។ ចង្រិតដែលជាភិរម្យ
របស់ស្រុកស្រែនោះសោត ក៏ពួនជ្រកធ្វើស្លាំងកាំង,
អ្នកគង្វាលគោដេក, ដៃគងថ្ងាស, ស្រមុគខ្លាំង។
ក្រោមដើមអម្ពិលមួយ ដ៏មានម្លប់ត្រជាក់ត្រជុំ។
នៅវេលាដ៏ក្តៅហប់ ទូទៅទាំងវាលព្រៃព្រឹក្ស,
មានលលកមួយមកទំ លើមែកមួយដែលឥតស្លឹក
ហើយបក្សីនោះតាំងច្រៀង គ្រលួចពីរោះឥតបី។
ក្នុងផ្ទៃស្ង​ប់, សំឡេងនេះ ដែលថ្លាដូចចរណៃ
មកញ៉ាំងអ្នកដែលដេកខ្នងផ្ទាល់ដីឲ្យមានស្រមៃ
ឃើញវិមានឋានសួគ៌ា និងកញ្ញាល្អប្រិមប្រីយ។​

ចុងចួនក្នុងឆន្ទបារាំងមានបួនបែប៖
-ចុងចួនរាបសារ៖        កក, ខខ...
២-ចុងចួនប្រទាក់៖          កខកខ...
៣-ចុងចួនប្រកៀក៖        កខខក...
៤-ចុងចួនផ្ទួន៖               កខខកក...

បានជាថាផ្ទួនដូច្នេះ ព្រោះកទី២ ដែលបានជួននឹង កទី១ហើយនោះ 
មាន​​ជួនផ្ទួន នឹងកទី៣ទៀត។ក្នុងភាសាបារាំងវចនៈឯណា ដែលមាន
អក្សរ នៅចុងគេ សម្គាល់ថាពាក្យ​​នេះមានចុងញី បានជាហៅដូច្នេះ 
ព្រោះអក្សរe នេះ ញ៉ាំងឲ្យ​ពាក្យ​​មានសំឡេងវែង។ ឯពាក្យដែល
ឥតមានអក្សរនេះ គេចាត់ថាជាចុងចួន​ឈ្មោល។ ក្នុងការ​តែង​ឃ្លោង គេត្រូវប្រតិបត្តិតាមកម្រិតមួយ ដែលចាត់ឲ្យ​លាយចម្រុះ​ចុង​​ចួន​
ឈ្មោល និងញី ដើម្បីឲ្យមានតូរ្យតន្រ្តីរងំឡើង។ ភាសាខ្មែរ​យើង
​មិន​អាច រកចុងចួនញី, ឈ្មោល បែបយ៉ាងនេះបានឡើយ ដូច្នេះ
គប្បីអ្នក​សរសេរទាំងឡាយ ខំរកពាក្យឯណា ដែលមានសំឡេង
កំបុតមក​លាយ​​នឹង​ពាក្យ ដែលមានសំឡេងវែង មកឆ្លាស់គ្នា ជា
ចុងចួន ដើម្បីឲ្យ​មាន​តូរ្យ​តន្រ្តីជានិច្ច​ក្នុងសាច់កាព្យ។
មានអ្នកអានខ្លះ ដែលមិនទាន់ច្បាស់សេចក្តីក្នុងការតែងឃ្លោង
បែប​បារាំង​នោះ ក៏និយាយបដិសេធថា ឆន្ទបែបនេះមិនពីរោះ ព្រោះរកធ្វើបទធ្វើបាទអ្វីមិនកើត។ យល់យ៉ាងនេះនឹងទុកជាត្រឹម 
ត្រូវបានមែន បើប្រសិនជាយើងចូលចិត្តតែ​នឹង​តូរ្យតន្រ្តីរងំ 
ជើយៗ ហើយមិនរវល់នឹង​សេចក្តី​ពិត សេចក្តីមែន ដែលឋិត
នៅ​ក្នុងធម្មជាតិ។ ធម្មតាសិល្បវត្ថុទាំងឡាយ ដែលមានលក្ខណៈ
សមរម្យ នឹងនិយម​អ៊ឺរ៉ុប ហើយដែលអ្នក ផងគេចាត់ថាត្រឹមត្រូវ
នោះ តែងមានឧត្តមប្រាថ្នាមួយ​យ៉ាង​ខ្ជាប់ គឺខំធ្វើខំរចនាឲ្យបានដូច
នឹងធម្មជាតិ។ បដិមាករដែលឆ្លាក់​លើ​ថ្មជារូប, ជាងគំនូរដែលខំ
ភ្ចាប់កិរិយានារី នៅលើសំពត់មួយផ្ទាំង​នោះ សឹងតែមាន​អារម្មណ៍​តែមួយដូចគ្នាទាំងអស់ គឺផ្ចិតផ្ចង់ឲ្យរូបនោះ, ថ្មចម្លាក់នោះមានជីវិត 
ដូចជារស់, ដូចជាពិតនៅក្រោមភ្នែកអ្នកទស្សនាមែន។ ឯឆន្ទដែល
លោកបានបញ្ចូលទៅក្នុងចំណោមសិល្បវត្ថុដែរនោះ ក៏មិន​ត្រូវ
ប្រាសចាកកម្រិត ដែលពោលខាងលើនេះទេ។ អ្នកតែងឃ្លោងតោង​រវាំងកុំឲ្យសាច់កាព្យលើសហួស ឬថយចុះពីសេចក្តីពិតនោះឡើយ។​ មិនតែប៉ុណ្ណោះសោត ឆន្ទតោងមានគុណ សម្បត្តិមួយយ៉ាងលើស
ក្បួន​ចម្លាក់ ឬក្បួន​គំនូរ​ទៅទៀត៖ គឺ ត្រូវមានតូរ្យដន្ត្រី។ ភ្លេងនេះ
កើតឡើង​ដោយ​ចុងចួន, ដោយចង្វាក់,​ ដោយការ​រើសពាក្យ ដែល
មាន សម្លេងឲ្យ​សម​តាមកាលសម័យ។

ខ្ញុំយល់ថាចុងចួន ដែលមាននៅតែចុងបាទនោះ ហាក់ដូចជាដើមៗ 
មិន​មានរណ្តំ ដល់ចុងចួន​ខ្មែរ​ទេ តែខ្ញុំយល់ថាជាការល្មមហើយ 
ព្រោះបើរក​ចុង​ចួនច្រើនពេក នាំឲ្យអ្នកនិពន្ធឃ្លាតពី​សេចក្តី​ពិត 
សេចក្តីមែន។
ចង្វាក់ក្នុងឃ្លោងបែបបារាំង កើតដោយការតម្រៀបប្រយោគ
ខ្លី-​វែង ទុក​ជា​ប្រយោគនោះរលត់​នៅ កណ្តាលបាទ ក៏គេមិន
អំពល់ដែរ ឲ្យតែសម​នឹងកិរិយា ឬសភាវៈនែ រឿងប៉ុណ្ណោះ។
ការរើសពាក្យនេះ  ជាឧបសគ្គមួយយ៉ាងធំក្នុងការតែងឃ្លោង។ 
ឧបមាថា យើង​ចង់និយាយ​ពី​សេចក្តីព្រួយ យើងមិនត្រូវជ្រើស
យកពាក្យណា ដែលមាន សំឡេង​រឹងពេកទេ តែគម្បីរកពាក្យ
​ធ្ងន់ៗ លុះដល់អានទៅ​សំឡេង​ពាក្យនោះ ហាក់ដូចជាមកសង្កត់
ទ្រូងអ្នកមើល។ ក្នុងការរើស​ពាក្យ​មានចិន្តកវី បារាំងឆើតៗ ខ្លះ ចេះរៀបឲ្យបានដូចជាសម្លេងខ្យល់ បើគេនិយាយពីព្យុះក្នុង​
សមុទ្រ ឬដូចជា សម្រែកពស់  បើគេនិយាយពីពស់​ ដែលប្រុង
លោតទៅខាំ។ល។

ជាអវសានកិច្ច អ្នកតែងឃ្លោងត្រូវចៀសវាងកុំរចនារឿងឯណា 
ដែល​មាន​សភាវៈរាបសារ ដ៏គប្បី​សរសេរជាពាក្យរាយបាននោះ
ឲ្យសោះ។ យើង​ត្រូវយក តែបទឯណា ដែលស្ទួយចិត្តឲ្យរំភើប 
ឲ្យ​បាន​ជ្រះថ្លាលើរមណីយដ្ឋានខុសពី ធម្មតា។ ឲ្យដូចធម្មជាតិ, 
ឲ្យមានតូរ្យតន្រ្តី, ឲ្យ​ប្រកប​តែនឹងតំរិះ ជ្រាលជ្រៅ នេះហើយ​ជា
ភារៈរបស់ចិន្តកវី។ សូមអ្នកផងល្បងមើលចុះ ថ្ងៃណាមួយ​គង់​​
អក្សរ សាស្រ្តខ្មែរនឹងបញ្ចញរស្មី​ទូទៅ​​ក្នុងលោក ដែលអាចនាំឲ្យ
បរទេស​ទាំង ឡាយស្គាល់​ប្រទេស​យើង, ស្រឡាញ់ប្រទេសយើង 
ដែល​ជាគុណសម្បត្តិមួយ ដ៏ឧត្តម គប្បីអ្នក​ស្នេហា​ជាតិ​រួម​កម្លាំងគ្នា 
ខំយឹត​យោង​ឲ្យបានមកទុកបូជាប្រិយ មាតុភូមិ​របស់​យើង។ អ្នក
មើលចុះ រេបិន្រ្ទ​ណេតតាគរៈ ដែលជាចិន្តកវីដ៏ល្បី នៃជាតិ​ឥណ្ឌូ។ 
កាព្យរបស់​បណ្ឌិតនេះ គេបានប្រែចេញ​គ្រប់​មហាភាសានៃលោក 
ទាំងមូល។ នៅពេលដែលគាត់ធ្វើមរណៈកាលទៅ ប្រជាជាតិទាំង
​សាកល សឹងតែសោក​ស្តាយ ហើយចូលកាន់មរណសញ្ញាដោយ 
ស្មោះពីចិត្ត៕


No comments:

Post a Comment